నారాయణరావు

Narayanarao by Adivi Bapiraju

1930లలో విశ్వనాథ వారి వేయిపడగలతో పోటీ పడి ఆంధ్ర విశ్వకళాపరిషత్ వారి బహుమానాన్ని అందుకుందంటే 'నారాయణరావు' ఆషామాషీ నవల కాదన్న  దృష్టి లో ఉంచుకుని చదివాను. అడివి బాపిరాజు గారు భావుకులు, వారి రచనాశైలి వారి యొక్క బహుముఖప్రజ్ఞను, సునిశిత మేధాసంపత్తిని ప్రతిబింబిస్తుంది. వారి నవలలన్నిటిలోకి నారాయణరావు పేరెన్నిక గాంచినది. ఇది 1920ల లో నడుచు కాల్పనిక కథ.

కథాపరంగా అంత కాఠిన్యమేమీ లేదు. తూర్పు గోదావరి జిల్లా కొత్తపేట వాస్తవ్యుడైన నారాయణరావు, తానూ పెళ్లి చేసుకున్న, చెప్పుడు మాటల మాయ లో పడి తనని ద్వేషించే భార్య శారద మనస్సు గెల్చుకోవడమే ప్రధాన కథ అని భావించాలి. అయితే, కేవలం ఒక విషయం తో వదిలివేస్తే, ఇదేమంత గొప్ప నవల అయ్యుండేది కాదు. రచయిత నవల లో సందర్భాన్ని ఉపయోగించుకుని, నారాయణరావు తన మిత్రుల తో కలిసి ఉత్తర భారత దేశ యాత్ర చేయడం, అచ్చటి క్షేత్రాలు, పర్యాటక కేంద్రాలను చాల చక్కగా వర్ణించడం అద్భుతం. నారాయణరావు, వారి మిత్రుల, బంధువుల పాత్రల ద్వారా ప్రేమ అనే భావనకు పెళ్లి అనే వ్యవస్థీకృత సాంప్రదాయానికి జరిగే చక్కటి సంఘర్షణ అద్భుతంగ చెప్పారు.  నాయకుని మిత్ర బృందం లో చెన్నై కి చెందిన శ్యామసుందరి, ఆమె చెల్లెళ్ళ పాత్రలు కుడా చాలా ఉదాత్తంగా చిత్రీకరించారు. పూర్వపు సాంప్రదాయాలు, తెలుగునాట లలిత కళలు కూడా సందర్భానుసారంగా చక్కగా వర్ణించారు.

అయితే, బహుశా వేయిపడగలు చదివిన వెంటనే ఈ నవల చదివిన కారణంగా ఏదో కొంత వెలితి చెందాను - తెలియకుండానే కొంత పోలికలు చేయాల్స వచ్చింది. ఆయనను, ఇది తెలుగువారందరూ తప్పక చదవాల్సిన మంచి నవల!

Telugu Novel - నారాయణరావు by అడివి బాపిరాజు (1934), Emesco Publications

 

Maheeth Veluvali, 

Saturday - 6th of February, 2021,

16 Saladi Jamindar Street, 

Palakollu.

The Anarchy

"Let us now drink to the corpse of India" 

- Governor General Richard Wellesley toasting the fall of Tipu Sultan after the fourth Anglo Mysore War.

 

The Anarchy by William Dalrymple

I have read 'The Anarchy - The East India Company, Corporate Violence, and the Pillage of an Empire' by the celebrated historian, Willaim Dalrymple. It's a vivid and detailed tale that spans from the humble origins of the East India Company in 1599 to the relentless rise of the 'Kampany Saheb Bahadur' in 1803. Peppered with liberal and classic illustrations and backed by painstaking research, this book of nine chapters is 'unputdownable' for anyone with a cursory interest in Colonial History of India. I'm amazed at the way the author points to the relevance of lessons learnt from the past regarding the dominating and blinding role of corporations. The company takeover of a fragmented India in the Eighteenth Century is rightly pointed as perhaps the grandest corporate takeover in global history.   

Right from the word go, I was extremely hooked with the author's approach - when we look at history from backwards, with the benefit of hindsight, we may miss the big picture. Thus the events of the establishment of an obscure company by Auditor Smith in London and the cultural shock faced by Thomas Roe in the Mughal court of Jehangir make for an interesting read. How strange is destiny! As a famous telugu saying goes, Boats would turn to Cars! And the company's foray into Bengal, first as merchants and then as rulers - that takes up the crux of the book, is a profound read. How interesting that few namesake battles and events dictated by chance would lead to the Company acquiring the Diwani right over Bengal Subah, and it's rapacious greed finally culminating in the Famine of 1770s. After that, the fall of Tipu Sultan and the Marathas was detailed as the Mughal emperor to the role of nominal puppet, as an orgy of blood and greed descended upon India.

The author offers an interesting sketch of the personalities involved, including - the impressive but unfortunate Shah Alam II, the greedy and India hating Clive, the good but misunderstood Hastings and the Francophobe imperialist Wellesley. I've got to also understand and appreciate the role played by mercenary European adventurers and historians like Count De Boigne, Count Modave, Walter Sumru, Rene Medec, Ghulam Haider Khan, Jean Gentil etc. Another interesting but hitherto unknown fact to me is the role played by Naga Sadhus as crack troops in the service of Nawab of Awadh & later Mughal Empire. Another recurring theme that runs in the book, with subtle hints is the 'State vs Corporation' struggle, that plays out as series of acts and impeachments, finally culminating in the abolition of East India Company in 1858.

I have thoroughly enjoyed the book and now, William Dalrymple's one of my favourites! 

 

Book - 'The Anarchy - The East India Company, Corporate Violence, and the Pillage of an Empire' by William Dalrymple, Bloomsbury (2019) 

 

Maheeth Veluvali, 

Saturday, 23rd of January, 2021,. 

16 Saladi Jamindar Street, 

Palakollu,.

అనంతమై, అజరామరమై నిలిచిన వేయిపడగలు కు వందనాలు

"శిల్పం నిప్పులు త్రొక్కిన కోతి వంటిది కాదు, మదించిన ఏనుగు వంటిది. ఉన్మాదమెక్కిన కొలది ఠీవి ఎక్కువ. నిదానమెక్కువ. శక్తి ఎక్కువ"               - వేయిపడగలు (అధ్య.-15, పేజీ - 408)  

Transl' - An art form is not like a Monkey that stepped on fire. Rather, it's a War Elephant. The more depth it permeates, the more stable, powerful and proud it gets.

 
కవి సామ్రాట్ విశ్వనాథ సత్యనారాయణ గారు వ్రాసిన 'వేయిపడగలు' మహద్గ్రంధాన్ని చదివాను. బహుశా, ముందు ముందు పారాయణ లెక్క ఇంకా చాలా సార్లు చదువుతానేమో. ఒక మహాకావ్యాన్ని  చదివినంత సేపు కలిగే భావన వేరు, కానీ అట్టి కావ్యాన్ని గురించి తర్కించి, విమర్శ చేయుట వేరు. సరిగ్గా, ఇదే కష్టం నవలా నాయకుడైన ధర్మారావు గారికి వచ్చింది (అధ్య.-8, పేజీ - 207). 1939 లో ఏదో పోటీ కోసమై కవి సామ్రాట్ వారు ఈ గ్రంధాన్ని కేవలం 29 రోజులలో 999 పుటాలు గా, 36 అధ్యాయాలుగా గా dictate చేసారు. 

అసలేమిటి ఈ వేయిపడగలు?

అనగా అనగా, సుబ్బన్నపేట అనే ఒక గ్రామము (కృష్ణా జిల్లాలో ఒక ఊహాజనిత గ్రామం) - 18/19 వ శతాబ్దాల లో ఆ గ్రామం ఏర్పడుట, అచట వెలసిన నాగేశ్వర, సుభ్రహ్మణ్యేశ్వర మరియు వేణుగోపాలస్వామి దేవాలయాలు - ఇలా మొదలవుతుంది కథ. స్వామీ (దేవుడు), జమీందారు (ప్రతినిధి), బ్రాహ్మణుడు - దివాన్ (ప్రచారకులు), గణాచారి (వ్యాఖ్యాతలు), ప్రజలు - ఇలా అందరి తో నాలుగు స్థంబాల ధర్మ మంటపం గా విరజుల్లుతుంది ఈ గ్రామం. కొన్ని తరాల తర్వాత దివాన్ గారి వంశానికి చెందిన ధర్మారావు ప్రధాన పాత్రధారి నాయకునిగా చెప్పవచ్చు - సాంప్రదాయాన్ని, నూత్న పద్ధతులని అతను పోల్చడం తోనే చాలా కదా నడుస్తుంది. నూత్న విధానాలు, స్వార్ధం తో ధర్మానికి, పూర్వపు ఆచారాలకు తిలోదకాలిచ్చి ఆ వేయిపడగలు రెండు పడగలై, ఇంకా చివరకు మిగిలినది ఏమిటని మనల్ని మనం ప్రశ్నించుకునేలా చేస్తుంది వేయిపడగలు.

నిత్యం పాములు, పక్షులు తో తిరిగే పసిరిక,  గురువు కి  శిష్యుడైన కుమారస్వామి, దయాగుణయుడైన జమీందారు, భగవంతుని లో ఏకమైన  గొప్ప భక్తురాలు గిరిక - అసలు ఈ గ్రంధమున వున్న అన్ని పాత్రలు విశదీకరించడం కష్టం. కవి సామ్రాట్ వారు ఎక్కడ కూడా ఎవ్వరిని తక్కువ చెయ్యలేదు - వచ్చి పోయే బ్రిటిష్ వారైన ఈట్సన్ దొర, గార్దినేర్ దొరల పాత్రలు కూడా ఎంతో ఉన్నతంగా తీర్చిదిద్దినట్టు ఉంటాయి. ఈ గ్రంధాన్ని ఒక ఆసరాగా చేసుకుని, అవకాశం గా భావించి, కొన్ని కొన్ని అధ్యాయాల లో కవి సామ్రాట్ వారు తెలుగు సంస్కృతి, సాహిత్యం, లలిత కళలు, - ఇలాంటి అనేక  విషయాల పై సమగ్రమైన విశ్లేషణ చేశారు. స్వార్ధపూరితమైన, అడ్డగోలు గా జరిగే అభివృద్ధి వల్ల జరిగే అనర్ధాలు (గుండేటి వాగు  వరదలు) చక్కగా విశదీకరించారు. అయితే, ఈ గ్రంధం పై చాలా విమర్శలు వున్నాయి. నాకంత  స్థాయి లేకపోయిన వాటికి సమాధానమిచ్చే ప్రయత్నమ చేతును -  

1. ఇది వట్టి గ్రాంధిక భాషయందున్నది కావున చదవడం కష్టం? - కానే కాదు, అర్ధం అవుతుంది. కానీ కొన్ని చోట్ల కష్టమే. ఇటీవల ఆంగ్లానువాదం కుడా అయ్యింది.
2. ఇది వట్టి చాదస్తపు పుస్తకం. రచయత modernity ని విమర్శిస్తూ, సాంప్రదాయాన్ని పొగుడుతూ, కొన్ని సాంఘిక దురాచారాలని కాపాడే ప్రయత్నం చేశారు? - ఎంత మాత్రము కాదు. unbridled & cause లేకొండగా ఎక్కడా modernity ని విమర్శించలేదు. అయితే, గ్రంధం రాసిన సమయం, సందర్భం, దేశకాల పరిస్థితులను దృష్టి లో పెట్టుకోవాలి. గ్రంధం చదవకుండా, చెప్పుడు మాటలు విని, విమర్శించడం సరి కాదు గా!

ఎవరు ఎమన్నా ,  ఏది ఏమైనా - Tolstoy, Proust, Joyce, Dickens, Marquez సరసన విశ్వనాథ వారు నిలిచే వుంటారు, అనంతమై, అజరామరమై నిలిచిన వేయిపడగలు కు నా వందనాలు!

 

Book - Veyipadagalu by Kavi Samrat Viswanatha Satyanarayana (Telugu)

 

Maheeth Veluvali,                                                         

16 Saladi Jamindar Street,

Palakollu.          

Sunday - 17th of January, 2021.

An ode to the Daughters of the Sun

'Daughters of the Sun' - Empresses, Queens & Begums of the Mughal Empire' by Ira Mukhoty is a brilliant book that sheds the light on an unknown and unsung pillar of the Mughal Empire - the Zenana/Hammam. The book is based on painstaking research that details the lives and times of Mughal Women, right from the selfless Khanzada to the guileless Zeenat un Nissa. When I started reading this book, I did not honestly expect it to be that good, but it was extremely impressive. 

One could clearly understand how Royal Mughal women shaped destiny of the Empire in myriad ways. For example, there was the extremely talented Gulbandan, whose memoirs of Humayan were revealing and full of warmth as well as the doted Mumtaz-Mahal whose claim to glory lies solely on that tear drop of love set in the annals of time - Taj Mahal! In fact, for too long, the European version of sensationalism took precedence that we needed a fresh approach to actually appreciate the role played by these graceful Shehzadis. These were not Princesses roaming in the darkest dreams conceived by perverted travelers, but rather women who traded with Companies of Europe, undertook great architectural projects, patronized fine arts, rose and fell with male contenders to the Peacock throne. 

And that awesome Epilogue - when the Sun finally set on the Mughal Empire - what great calamity fell upon these beloved daughters of the Sun! My heart weeps for them. Wish I could unread this wonderful book and read it all over again!

 

 

'Daughters of the Sun - Empresses, Queens & Begums of the Mughal Empire' by Ira Mukhoty (English)

Maheeth Veluvali, 

Palakollu, 7th of November, 2020.

Tales of Medieval Deccan

"The Deccan, to the world, was uniquely Indian; to India, however, it was a mirror of the world."

I've always had a special pull towards the places of Deccan and their glorious medieval histories that could not fit in a narrow sectarian or religious construct. The magnets of medieval talents - Hyderabad, Bijapur and Bidar, the sublime and unparalleled Hampi-Vijayanagara - these hold a special place in my heart. I've heard great things about the book, and it's author - the Sahitya Akademi Yuva Puraskar awardee Manu S. Pillai. And the book is simply unputdownable (sic) - one that satisfies a student of history reeking with curiosity on medieval personalities of Deccan.

Divided into seven parts along with a Prologue that elevates Sri Krishna Devaraya's victory at Raichur and an epilogue dealing with the Rise of Chatrapati Shivaji, the book provides interesting insights on the Bahman Sultantae and the five successor Sultanates of Deccan, Vijayanagara Samrajya and the ever lurking danger of an impending Mughal conquest of Deccan. In essence, it is a very brief and anecdotal history of medieval Deccan highlighting the rise and fall of the so called heroes and heroines of the era - the ever loyal Bahman minister Mahmud Gawan, the adventurous Habshi king maker Malik Amber, the son of 'Sarapati', Ibrahim Adil Shah II of Bijapur, the brave Chand Bibi - to name a few.

The ever existing sectarain tensions only as a part of power sturggle - Shia/Western vs Sunni/Dakhani. Hindu vs Muslim, the rise of sub-cultures, the so called Persianisation etc are also brilliantly dealt with. Medieval and Deccan - too often ignored themes of Indian History are brought to limelight in this simple work. I have thoroughly enjoyed reading this book, and I would recommend it to anyone interested in the aforementioned themes.  

Book - Rebel Sultans - The Deccan from Khilji to Shivaji (2018, English)

Author - Manu S Pillai 

Maheeth Veluvali, 

Palakollu - Saturday, 24th of October, 2020.

Saluting the Spy-Master!

To me, the world of espionage always held a powerful and instinctive appeal. Although the beginning of this interest can be traced to a plethora of fictional sources, I was also, almost perpetually and curiously interested in knowing the 'boring and reality' part - for example - the tales of pioneers for whom limelight and popularity are pitfalls to be avoided. And yet, this was no boring tale, - for Count Alexandre de Marenches (Chief of French Foreign Intelligence service SDECE in the 70s) regarded Rameshwar Nath Kao, popularly known as Ramji/RN Kao/Mr.Ram as one of the five great intelligence chiefs of the 1970s.

This book, authored by Nitin A Gokhale, one of  South Asia's leading Strategic Analysts, portrays the life and legend of RN Kao. It is a silent tribute to the master of spies that doesn't degrade into an unbridled eulogy. The simple account sketches the insecurities of RN Kao as a child (he was bullied for being fat during school days, he was reticent and shy). In 1939, a 21-year old Kao qualified for the then Police Service (IP), and was deputed to the Intelligence Bureau (IB) after India attained Independence. The rest, as they say, is history. The stage was beginning to be set for and by the Gentleman Spy-master - the soft spoken and suave Kashmiri Pandit from Uttar Pradesh whose stellar 'behind the curtains work' changed the course of South Asian History, cementing beyond any doubt - India's role as a Regional Power.

His work as liaison officer in investigating 'Kashmiri Princess' Aircraft crash (1955, Indonesia), and the so called Ghana Assignment (1960s) - these early cases involved a lot of red tape, false egos and international ramifications, yet he came out on top. In 1967, India's external Intelligence agency, Research and Analysis Wing (R&AW) was established, with RN Kao as the first (founding) chief. His role in formation of Bangladesh and merger of Sikkim - those are stuffs of legend!

And yet, perhaps the greatest contribution that the spy-master gifted us is that he mentored a range of future R&AW officers (chiefs) who brought laurels to the country - like Sankaran Nair, Sukhoot, Vikram Sood, Balachandran etc. Documents belonging to some assignments taken up by RN Kao are still classified (at least till 2025) - perhaps by then, we may realize the extent of his contributions.

Till that time, to the Spy-Master RN Kao Saab - I Salute you, Sir!






Book : R.N.Kao Gentleman Spy-master by Nitin A Gokhale, foreword by Ajit Doval (2019)



Maheeth V,
Palakollu - 23rd of February , 2020.

Panipat

Kriti Sanon as Parvati Bai, Panipat. 

On one side, mounted Swivel guns on Camels, sharp-shooting Jezails, light artillery - all under the alert and watchful eyes of 'Dur-i-Durrani' Ahmed Shah Abdali, and on the other side, heavy artillery cannons arrayed and distant piligrims watch in anticipation as an avalanche of 'Har Har Mahadev' chants erupt - for a few fleeting moments, the film offered a stellar lesson in detail and accuracy, at least in terms of military history. Alas, India of 18th Century, to comprehend in a simple romantic sense, requiring more than a few people to be 'villainized' - if it was Malharrao Holkar for the largely ignorant & arrogant Rudyard Kipling, for Ashutosh Gowarikar, it was an array of historical liberties - Raja Surajmal, Ahmed Shah Abdali & Najib ud Dowla (both caricatured), Imad Ul Mulk etc,.

Panipat comes with a warning - it is a fictional retelling of the events leading to the third battle of Panipat (14 January 1761 CE), and right from the word go, unsurprisingly, there has been a great focus on Maratha Pride. The court intrigues and bloated egos of men (and women, too) who could not really comprehend the bigger picture is, in an intellectual contrast, brilliantly explained from the view-point of Parvati Bai. And, in bits and pieces, the film does not disappoint.Yet, it seems to lack a certain 'je ne sais quoi'.

At least, a honest attempt was made to tell a certain view of the events leading up to the battle - hitherto only a forte of history students. Arjun Kapoor, despite the negative publicity was good. Kriti Sanon essayed her part well. Almost all other roles, especially non-Marathas served only as simple caricatures. The music was inspiring. But, the CGI in the limited battle scene wasn't so good.

Overall, I've enjoyed Panipat, but I will not be surprised if most people may not like it.



Panipat (2019) - Hindi by Ashutosh Gowarikar